Kultura-
społeczeństwo- jednostka
Prof. Dr.
hab. Elżbieta Gaweł-Luty
Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, Instytut
Nauk Społecznych
Każda
istota ludzka na drodze swojego życia wikła się w szereg kontekstów społecznych, środowiskowych i kulturowych. To
one w znacznym stopniu determinują proces włączania oraz wrastania jednostki w społeczeństwo lub
w jakąś jego grupę. Zatem kształtowanie się społecznej tożsamości związane jest z przygotowaniem człowieka do
życia w społeczeństwie. Można więc przyjąć za P. L. Bergerem i T. Luckmannem twierdzenie, że kategoria tożsamości
społecznej odnosi się do społeczeństwa
jako wielowarstwowej i wewnętrznie ustrukturyzowanej rzeczywistości
obiektywnej, w której istotną rolę odgrywają takie procesy jak
instytucjonalizacja oraz uprawomocnienie, a zarazem do społeczeństwa jako
zinternalizowanej rzeczywistości subiektywnej.
Kształtowanie społecznej tożsamości, niezależnie
od specyfiki jej uwarunkowań realizowane
jest głównie w ramach podejmowanych relacji interpersonalnych stanowiących zderzenie tego
co społeczne i jednostkowe. Można więc
przyjąć, że jednostka zanurzona jest równocześnie w kilku całościach o zróżnicowanych tożsamościach.
Wyłania się tutaj dwuaspektowy charakter uwikłania człowieka w rzeczywistość społeczną. Z jednej strony społeczeństwo przekazuje
jednostce wzorce osobowe poprzez kulturę i instytucje konieczne dla jej
rozwoju, z drugiej zaś to właśnie jednostka w sposób subiektywny może zmienić
obowiązujący porządek społeczny.